Nowy słownik języka krymskokaraimskiego Gulayhan Aqtay i Henryka Jankowskiego (2015) z dyskusją nad odrębnością tego języka w klasyfikacji języków w tle

Michał Németh

michal.nemeth@gmail.com
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny, Instytut Językoznawstwa (Polska)

Abstrakt

Artykuł zawiera szereg uwag o stanie leksykografii krymskokaraimskiej oraz o wydanym w 2015 roku słowniku A Crimean Karaim–English Dictionary autorstwa Gulayhan Aqtay i Henryka Jankowskiego. Artykuł uzupełniono o przyczynek do dyskusji nad odrębnością języka krymskokaraimskiego w klasyfikacji języków turkijskich.


Słowa kluczowe:

Crimean (Eastern) Karaim, Karaim lexicography, the relation of Eastern and Western Karaim

Bibliografia

Aqtay, Gulayhan, Eliyahu ben Yosef Qılcı’s anthology of Crimean Karaim and Turkish literature. Critical edition with introduction, indexes and facsimile, Yıldız Dil ve Edebiyat Dizisi, nr 8, t. 1–2, İstanbul 2009. Google Scholar

Aqtay, Gulayhan, Jankowski, Henryk, A Crimean Karaim–English dictionary, Prace Karaimoznawcze, nr 2, Poznań 2015. Google Scholar

Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, O proekte jedinoj fonetičeskoj transkripcii dlja tjurkskich jazykov, Moskva 1959. Google Scholar

Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, Tjurkskie jazyki (obščie svedenija i tipologičeskaja charak-teristika), [w:] Jazyki narodov SSSR. Tom vtoroj: Tjurkskie jazyki, red. N. A. Baskakov i in., Moskva 1966, s. 7–42. Google Scholar

Baskakov, Nikolaj, Aleksandrovič, Türk Dilleri Genel Fonetik Transkripsiyonu Üzerine, [w:] XI. Türk Dil Kurultayında Okunan Google Scholar

Bilimsel Bildiriler, zespół redakcyjny nie podany, Ankara 1968, s. 53–59. Google Scholar

Baskakov, N. A., Šapšal, S. M., Zajončkovskij, A. (red.), Karaimsko-russko-poĺskij slovaŕ. Słownik karaimsko-rosyjsko-polski, Moskva 1974. Google Scholar

Benzing, Johannes, Classification of the Turkic languages, [w:] Philologiae Turcicae Funda-menta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesbaden 1959, s. 1–5. Google Scholar

Berta, Árpád, West Kipchak Languages, [w:] The Turkic Languages, red. L. Johanson, É. Á. Csató, London, New York 1998, s. 301–317. Google Scholar

Chafuz, Mark Èzrovič, Russko-karaimskij slovaŕ. Krymskij dialekt. Moskva 1995. Google Scholar

Çulha, Tülay, Karaycanın Kısa Sözvarlığı. Karayca-Türkçe Kısa Sözlük, Dil ve Edebiyat Dizisi, nr 6, İstanbul 2006. Google Scholar

Dubiński, Aleksander, Batı Karaim dilinde bazı leksik farkları, [w:] XI. Türk Dil Kurulta-yında Okunan Bilimsel Bildiriler, zespół redakcyjny nie podany, Ankara 1968. Google Scholar

Dubiński, Aleksander, Lokalizacja języka karaimskiego w świetle jego rozwoju historycznego, „Przegląd Orientalistyczny” 1993, nr 165–166, s. 37–42 [przedruk w: Dubiński, Aleksander, Caraimica. Prace karaimoznawcze, red. T. Majda, Warszawa 1994, s. 113–120]. Google Scholar

Jankowski, Henryk, Jak Krymscy Karaimowie czytają pataḥ i co z tego wynika?, [w:] Studia Orientalia Thaddeo Lewicki oblata. Materiały sesji naukowej poswięconej pamięci Profe-sora Tadeusza Lewickiego, Kraków 17–18 listopada 1993, red. E. Górska, B. Ostafin, Kra-ków 1993, s. 107–114. Google Scholar

Jankowski, Henryk, A Bible translation into the northern Crimean dialect of Karaim, „Studia Orientalia” 1997, nr 82, s. 1–82. Google Scholar

Jankowski, Henryk, On the language varieties of Karaims in the Crimea, „Studia Orientalia” 2003, nr 95, s. 109–130. Google Scholar

Jankowski, Henryk, Position of Karaim among the Turkic Languages, „Studia Orientalia” 2003, nr 95, s. 131–150. Google Scholar

Jankowski, Henryk, The question of the existence of the Crimean Karaim and its relation to western Karaim, [w:] Orientas Lietuvos Didžiosios Kunigaikštijos visuomenės tradicijoje: totoriai ir karaimai (= Straipsnių rinkinys, parengtas pranešimų, skaitytų tarptautinėje mokslo konferencijoje „610 osios totorių ir karaimų įsikūrimo Lietuvos Didžiojoje Kuni-gaikštijoje metinės“ 2007 m. rugsėjo 13–15 d. Vilniaus universitete, pagrindu), red. T. Bairašauskaitė, H. Kobeckaitė, G. Miškinienė, Vilnius 2008, s. 162–168. Google Scholar

Jankowski, Henryk, Translations of the Bible into Karaim, „Religion Compass” 2009, nr 3/4, s. 502–523. Google Scholar

Jankowski, Henryk, Wkład Hadży Seraji Szapszała do turkologii: tryb złożyczący i udział w Słowniku karaimsko-rosyjsko-polskim, „Almanach Karaimski” 2014, nr 3, s. 49–58. Google Scholar

Jankowski, Henryk, Crimean Turkish Karaim and the old north-western Turkic tradition of the Karaites, „Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae” 2015, nr 68, z. 2, s. 199–214. Google Scholar

Józefowicz, Gabriel, Słownik polsko-karaimski w dialekcie trockim, Trakai, Vilnius, Warsza-wa, Wrocław, Gdańsk, Nashville 2008. Google Scholar

Juchniewicz, Szymon, Podręczny słownik polsko-karaimski, [Warszawa] 2008. Google Scholar

Kowalski, Tadeusz, Język karaimski, „Myśl Karaimska” 1926, nr 2, z. 3, s. 3–7. Google Scholar

Kowalski, Tadeusz, Karaimische Texte im Dialekt von Troki, Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji Umiejętności, nr 11, Kraków 1929. Google Scholar

Lavrinovič, Mark, Russko-karaimskij slovaŕ, Trakai 2007. Google Scholar

Lavrinovičius, Markas, Russko-karaimskij slovaŕ. Urus-karaj sioźliugiu, Trakai 2012. Google Scholar

Levi, Boris Zacharovič, Russko-karaimskij slovaŕ (krymskij dialekt). Urus-qaraj sözlük, Simfe-ropoĺ 2005 [pierwsze wydanie: 1996]. Google Scholar

Menges, Karl Heinrich, Classification of the Turkic languages, [w:] Philologiae Turcicae Fundamenta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesba-den 1953, s. 5–10. Google Scholar

Musaev, Kenesbaj Musaevič, Karaimskij jazyk, [w:] Jazyki narodov SSSR. Tom vtoroj: Tjurkskie jazyki, red. N. A. Baskakov i in., Moskva 1966, s. 260–279. Google Scholar

Németh, Michał, A historical phonology of Western Karaim: The evolution of consonant harmony in the north-western dialect, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 2014, nr 131, z. 4, s. 353–368. Google Scholar

Németh, Michał, A historical phonology of Western Karaim. The process of its diversification into dialects and the question of its periodization, [w druku w:] „Studia Linguistica Universitatis Iagiellonicae Cracoviensis” 2015, nr. 132, z. 3. Google Scholar

Németh, Michał, An early North-Western Karaim Bible translation from 1720. Part 3. A contribution to the question of the stemma codicum of the Eupatorian print from 1841, [w druku w:] „Karaite Archives” 2015, nr 2. Google Scholar

Pritsak, Omeljan, Das Karaimische. [w:] Philologiae Turcicae Fundamenta, t. 1, red. L. Bazin, A. Bombacı, J. Deny, T. Gökbilgin, F. İz, H. Scheel, Wiesbaden 1959, s. 318–340. Google Scholar

Radloff, Wilhelm [= Radlov, Vasilij Vasiĺevič], Opyt slovarja tjurkskich narečij. Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialekte, t. 1–4, Sanktpeterburg" 1893–1911. Google Scholar

Radloff, Wilhelm, Bericht über eine Reise zu den Karaimen der westlichen Gouvernements, „Bulletin de l’Académie Impériale des Sciences de St-Pétersbourg” 1888, nr 32, s. 173–182. Google Scholar

Räsänen, Martti, Contributions au classement des langues turques, „Rocznik Orientalistyczny” 1953, nr 17, s. 92–104. Google Scholar

Schönig, Claus, A new attempt to classify the Turkic languages (1, 2, 3), „Turkic Languages” 1997, nr 1, s. 117–133, 262–277; 1998, nr 2, s. 130–151. Google Scholar

Shapira, Dan, The Turkic languages and literatures of the East European Karaites, [w:] Karaite Judaism. A guide to its history and literary sources, red. M. Polliack, Leiden, Boston 2003, s. 657–728. Google Scholar

Shapira, Dan, The Karaim translation of the Book of Nehemia copied in the 17th century’s Crimea and printed in 1840/1841 at Gözleve, on the copyist of the manuscript, and some related issues, „Karaite Archives” 2013, nr 1, s. 133–198. Google Scholar

Samojlovič, Aleksandr Nikolaevič, Nekotorye dopolnenija k klassifikacii tureckich jazykov, Sanktpeterburg" 1922. Google Scholar

Sinani, Zacharij Osipovič, Kratkij slovaŕ razgovornogo jazyka krymskich karaimov [rukopiś], Simferopoĺ 1970. Google Scholar

Sinani, Zacharij Osipovič, Karaimsko-russkij i russko-karaimskij slovaŕ razgovornogo jazyka. Simferopoĺ 2007. Google Scholar

Stachowski, Kamil, Remarks on the usefulness of different types of transcription, with a par-ticular regard to Turkic comparative studies, „Suomalais-Ugrilaisen Seuran Aikakauskir-ja / Journal de la Société Finno-Ougrienne” 2011, nr 93, s. 303–338. Google Scholar

Sulimowicz, Józef, Materiał leksykalny krymskokaraimskiego zabytku językowego (druk z 1734 r.), „Rocznik Orientalistyczny” 1972, nr 35, z. 1, s. 37–76. Google Scholar

Tekin, Talat, A New Classification of the Turkic Languages. [w:] „Türk Dilleri Araştırmaları” 1991, [tom bez numeru], s. 5–18. Google Scholar

Walfish, Barry Dov (we współpracy z: Kizilov, Mikhail), Bibliographia Karaitica. An anno-tated bibliography of Karaites and Karaism, Leiden, Boston 2011. Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2015-12-30

Cited By / Share

Németh, M. (2015). Nowy słownik języka krymskokaraimskiego Gulayhan Aqtay i Henryka Jankowskiego (2015) z dyskusją nad odrębnością tego języka w klasyfikacji języków w tle. Almanach Karaimski, 4, 7–17. https://doi.org/10.33229/ak.2015.04.01

Autorzy

Michał Németh 
michal.nemeth@gmail.com
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filologiczny, Instytut Językoznawstwa Polska

Doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (Zakład Filologii Węgierskiej). Obecnie również stypendysta Fundacji im. Aleksandra von Humboldta przy Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji (Seminar für Orientkunde). Absolwent dwóch filologii: tureckiej i węgierskiej. Jego zainteresowania badawcze skupiają się przede wszystkim wokół językoznawstwa historycznego i etymologii; specjalizuje się w badaniach nad historią języka karaimskiego (fonetyka, fonologia oraz morfologia historyczna oparta na edycji źródeł), nad kontaktami słowiańsko- i turkijsko-węgierskimi oraz nad historią słownictwa węgierskiego. Autor kilkudziesięciu prac, w tym m.in. monografii Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew Script. (19th–20th Centuries). A Critical Edition (= Studia Turcologica Cracoviensia, nr 12, Kraków 2011) oraz Zwięzłej gramatyki języka zachodniokaraimskiego z ćwiczeniami (Poznań 2011). Kierownik dwóch projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, członek redakcji trzech czasopism naukowych (Studia Etymologica Cracoviensia, Karaite Archives, Almanach Karamski). Adres do korespondencji: michal.nemeth@uj.edu.pl.



Statystyki

Abstract views: 68
PDF downloads: 88


Licencja

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Almanach karaimski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Almanach karaimski udzielają Związkowi Karaimów Polskich niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych roku w Almanach karaimski pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2018 r. prawa autorskie są zastrzeżone.

Inne

Związek Karaimów Polskich zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Wersja papierowa czasopisma jest pierwotna.